Udane wakacje chorego na cukrzycę
Urlop, długo wyczekiwany czas odpoczynku, należy tak zaplanować,
aby był udany i bezpieczny. Szczególne zasady w tej sferze dotyczą
diabetyków. Chorzy na cukrzycę powinni dbać, aby wakacyjne przyjemności nie
wpłynęły negatywnie na wyrównanie metaboliczne i nie narażały na rozwój
późnych powikłań choroby.
Najkorzystniejszą formą
spędzania wakacji jest aktywny wypoczynek. Dla chorego na cukrzycę duże
znaczenie ma fakt, że aktywność fizyczna wpływa na zużycie glukozy. Pod wpływem
wysiłku fizycznego zazwyczaj zwiększa się wykorzystanie glukozy w organizmie,
a zapotrzebowanie na insulinę ulega zmniejszeniu. Paradoksalnie jednak,
mogą zadziałać czynniki – emocjonalne bądź fizyczne – które spowodują
zwiększenie wydzielania hormonów o działaniu przeciwnym do insuliny,
a w konsekwencji doprowadzą do wzrostu stężenia glukozy we krwi
i zwiększenia zapotrzebowania na insulinę, dlatego w takich
okolicznościach niezbędna jest samokontrola. Konieczne jest także zabezpieczenie przed niedocukrzeniem –
żelazna porcja glukozy lub glukagonu.
Szczególnie istotne w przypadku
chorego na cukrzycę i uprawiającego aktywność fizyczną jest systematyczne uzupełnianie płynów. Podczas wysiłku fizycznego zwiększa się zapotrzebowanie
organizmu na wodę – dlatego należy mieć przy sobie wodę bądź odpowiedni napój
i wypijać go porcjami jeszcze zanim poczuje się pragnienie.
Osoba chora na cukrzycę
typu 1, wolna od powikłań choroby,
może planując wakacje kierować się własnymi upodobaniami – nie ma przeciwwskazań do żadnego rodzaju aktywności fizycznej. Jedyne ograniczenie stanowi potrzeba skrupulatnej samokontroli
i umiejętność modyfikacji dawek insuliny. Szczególnie dużo swobody w tej
sferze daje funkcjonalna terapia insuliną z zastosowaniem analogu długo
działającego.
W wielu dziedzinach życia
najważniejsze jest zachowanie zdrowego rozsądku – dotyczy to także atrakcji
urlopowych. Spędzając wakacje nad wodą, chory na cukrzycę nie powinien samotnie
wiosłować ani żeglować – wskazana jest obecność osoby towarzyszącej, choćby
w drugiej łódce czy kajaku, która wiedząc o chorobie będzie umiała
zareagować i pomóc w razie nagłego zasłabnięcia. Niedopuszczalne jest
pływanie wpław w otwartych akwenach. Trzeba wybierać baseny i wyznaczone
kąpieliska z ratownikiem. Nagłe niedocukrzenie przy próbie przepłynięcia
jeziora czy rzeki może skończyć się tragicznie, nie tylko dla chorego, ale
także dla osoby, która będzie starała się go ratować.
Uprawiając natomiast
turystykę pieszą czy rowerową należy posiadać czytelny identyfikator – na przykład bransoletkę informującą
o cukrzycy. Zapewni to szybszą pomoc
w razie zasłabnięcia i uchroni przed uznaniem za osobę nietrzeźwą.
Szczególnym rodzajem turystyki pieszej jest wędrówka górska, czasem zawierająca
elementy wspinaczki. Chorego na cukrzycę bezwzględnie obowiązuje stara górska
zasada mówiąca o tym, że na szlak nie należy wyruszać samotnie. Wędrówki
w górach nie da się przerwać w dowolnym momencie, a poza
trudnościami terenu trzeba liczyć się ze zmienną pogodą. Często na szlaku
apetyt zmniejsza się, co przy wysiłku zwiększa prawdopodobieństwo
niedocukrzenia. Trzeba jednak pamiętać, że bardzo intensywny wysiłek z elementami statycznej pracy mięśni
podczas wspinaczki sprzyja zwiększeniu glikemii. Zmniejszając dawkę insuliny trzeba kontrolować stężenie cukru we
krwi, aby nie dopuścić do hiperglikemii.
Bardziej ostrożne i wyważone
plany wakacyjne obowiązują osoby z cukrzycą typu 2 oraz z powikłaniami
choroby. Osoba z neuropatią
cukrzycową albo zaburzeniami czucia stóp nie powinna planować w czasie
wakacji pieszych wędrówek – możliwa jest za to turystyka rowerowa, kajakowa lub
żeglarstwo. Natomiast w przypadku spaceru po plaży trzeba pamiętać o odpowiednim
obuwiu, nadającym się do chodzenia po piasku i brodzenia po wodzie. Nawet
niewielkie skaleczenie stopy może być niebezpieczne. Osoba z tym
powikłaniem nie powinna planować także wielogodzinnego zwiedzania zabytków – to
także grozi odparzeniem bądź obtarciem stóp. Jednak krótki spacer w odpowiednio
dobranym obuwiu przyniesie na pewno dużo przyjemności i korzyści dla
zdrowia. Również osoba z neuropatią wegetatywną musi zachować ostrożność. Powinna
unikać intensywnego wysiłku, z gwałtownymi zmianami pozycji ciała oraz
skrajnych temperatur. Zamiast gry w siatkówkę plażową bardziej odpowiedni
jest spacer bądź spokojna przejażdżka na rowerze. Wyjazd w wysokie góry
przy tym powikłaniu jest przeciwwskazany. Chory z powikłaniami ocznymi
(retinopatią) nie może podejmować intensywnego wysiłku i aktywności, przy
których konieczne jest schylanie się bądź natężanie ze wstrzymaniem oddechu.
Dla chorego na cukrzycę
bardzo ważne jest przygotowanie organizmu do wakacyjnego wysiłku. Niewskazane
jest po miesiącach braku aktywności ruchowej wybrać się na wielokilometrową
wycieczkę pieszą lub rowerową. Zamiast przyjemności i korzyści dla zdrowia
przykrym skutkiem będą bóle mięśni, otarcia i odparzenia stóp, a nawet
zaburzenia wyrównania cukrzycy. Planując wakacyjny wyjazd trzeba przygotować
się do przewidywanej aktywności fizycznej. Najlepiej będzie odpowiednio wcześnie zacząć od niedługiego
i niewielkiego, sukcesywnie zwiększanego wysiłku. Warto przyzwyczaić
organizm, aby stał się sprzymierzeńcem w realizacji planów urlopowych. Udanego wypoczynku!
