Powszechnie sądzi się, że problem nadwagi i otyłości ma wymiar przede wszystkim estetyczny, związany z mniej atrakcyjnym wyglądem. Oczywiście to prawda, co potwierdza zwykle obniżona samoocena osób z tymi przypadłościami. Jednakże nadwaga, a przede wszystkim otyłość mają także bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia i życia. Osoby z BMI powyżej 30 kg/m2 mają od 50 do 100 proc. większe ryzyko przedwczesnego zgonu, niż osoby z BMI na poziomie 20–25 kg/m2.

Do chorób mogących rozwinąć się na skutek nadmiernej masy ciała zaliczamy:

1. Choroby układu krążenia
   
   Otyłość prowadzi do takich zaburzeń, jak nadciśnienie tętnicze, dyslipidemie, cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny, przerost lewej komory serca, które z kolei są przyczyną wielu niebezpiecznych chorób układu krążenia, jak: niewydolność krążenia, choroba niedokrwienna serca (ChNS), migotanie przedsionków, a nawet nagła śmierć sercowa. Badania amerykańskie (National Health and Nutrition Examination Survey III) wskazują, że częstość występowania nadciśnienia wzrasta wprost proporcjonalnie do wzrostu BMI – wśród osób z BMI poniżej 25 kg/m² wynosiła ona 15 proc., a z BMI powyżej 30 kg/m² – około 40 proc.




2. Cukrzyca
   
   Otyłość jest główną przyczyną cukrzycy typu 2, bo aż trzykrotnie zwiększa ryzyko jej wystąpienia. Ponad 90 proc. osób z tym schorzeniem to osoby otyłe. Mężczyzna otyły ma około 5-krotnie większe ryzyko zgonu z powodu cukrzycy niż mężczyzna o prawidłowej masie ciała. W przypadku kobiet ryzyko to jest nawet 7 razy większe.
   
   Głównym sposobem leczenia cukrzycy typu 2 jest dążenie do obniżenia masy ciała. Oszacowano, że zmniejszenie masy ciała o 10 kg zmniejsza o około 30–40 proc. ryzyko zgonu związanego z cukrzycą.




3. Nowotwory
   
   Liczne badania wskazują na to, że otyłość zwiększa umieralność z powodu nowotworów. W przypadku mężczyzn jest to głównie rak jelita grubego oraz rak gruczołu krokowego. U kobiet zaś: rak piersi, szyjki macicy, jajników i pęcherza żółciowego. Związek między powstawaniem i nasilonym rozwojem nowotworów a nadmierną masą ciała pozostaje niejasny. Jedna z najbardziej prawdopodobnych teorii mówi, że otyłość łączy się z większą liczbą wszystkich komórek organizmu i częstszymi ich podziałami, co zwiększa ryzyko powstawania komórek nieprawidłowych.

Oprócz wymienionych chorób z otyłością wiąże się też ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów, kamicy pęcherzyka żółciowego, zespołu obturacyjnego bezdechu sennego, zaburzeń w funkcjonowaniu układu rozrodczego, przewlekłej choroby nerek oraz zaburzeń psychosocjologicznych.

• Choroby zwyrodnieniowe stawów
  Nadmiar tkanki tłuszczowej powoduje pojawianie się zmian zwyrodnieniowych, zwykle w stawach kończyn dolnych. Wiąże się to z szeregiem uciążliwych dolegliwości, jak: bóle, obrzęki i ograniczenie zdolności ruchowej.

• Kamica pęcherzyka żółciowego
  Otyłość powoduje przesycenie żółci cholesterolem. Żółć bogata w cholesterol i zawierająca mało kwasów żółciowych staje się idealnym „podłożem” do tworzenia się złogów w pęcherzyku żółciowym.

• Zespół obturacyjnego bezdechu sennego
  Nadmiar masy tłuszczowej powoduje obciążenie szyi i klatki piersiowej. Utrudnia to oddychanie i powoduje powtarzające się zjawisko braku przepływu powietrza przez drogi oddechowe trwające dłużej niż 10 sekund. Typowe objawy zespołu to: głośne chrapanie, uczucie porannego zmęczenia, senność w ciągu dnia. Zespół przyczynia się do rozwoju nadciśnienia płucnego, prawokomorowej niewydolności serca i wiąże się ze zwiększoną umieralnością z powodu chorób układu krążenia.

• Zaburzenia układu rozrodczego
  U otyłych kobiet częściej występują zaburzenia cyklu miesiączkowego. Podczas trwania ciąży u takich kobiet mogą wystąpić następujące nieprawidłowości: nadciśnienie, zatrucie ciążowe, cukrzyca ciężarnych, infekcja dróg moczowych. Narażone też są na rozwiązanie ciąży cięciem cesarskim.

• Zaburzenia psychosocjologiczne
  U osób otyłych często występuje zjawisko niskiego poczucia wartości, stany lękowe i depresyjne.

Podsumowując, nadmierna masa ciała zdecydowanie podnosi ryzyko wystąpienia wielu zaburzeń w stanie zdrowia pacjenta. Natomiast redukcja masy ciała wydłuża życie, służy poprawie zdrowia, zmniejszeniu ryzyka pojawienia się groźnych schorzeń, a w sytuacji ich uprzedniego zaistnienia – zwiększa efektywność leczenia.