Po czekoladzie kolej na zieloną herbatę
Zacznijmy od liczb. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ocenia, że na świecie żyje obecnie 346 milionów osób z cukrzycą z czego 60 milionów w Europie; ponad 80% chorych mieszka w krajach słabo- i średnio rozwiniętych, a w Polsce, za 20 lat, liczba osób chorych na cukrzycę przekroczy półtora miliona, czyli wzrośnie o 400 tys. w porównaniu z rokiem 2000. Nie należy zapominać, że cytowane liczby dotyczą przypadków zdiagnozowanych, a niezdiagnozowane (i chodzi tu głównie o cukrzycę typu 2) szacuje się na dodatkowe 50%. Mając świadomość wysokiego zagrożenia społeczeństwa chorobą i jej następstwami, oraz kosztów i ubocznych efektów standardowego leczenia, naukowcy z całego świata wciąż poszukują nowych związków leczących lub zapobiegających cukrzycy. Leki nie są jedynym rozwiązaniem – bardzo ważną strategią jest odpowiedni dobór diety lub jej suplementów.
Tym razem będzie mowa o zielonej herbacie, a zwłaszcza o jednym z jej składników – katechinie. Herbata jest, po wodzie, drugim najczęściej konsumowanym napojem na świecie. Od wieków była remedium z domowej apteczki na wiele schorzeń, uważano także, że pomaga chorym na cukrzycę, jednak mechanizmy jej korzystnego działania nie były znane. Liście zielonej herbaty zawierają 30–40% polifenoli (w tym katechiny). Po fermentacji, podczas której powstaje czarna herbata, jej zawartość spada do ok. 3–10%. Herbata typu Oolong (półfermentowana) plasuje się, pod względem zawartości katechin, pomiędzy zieloną a czarną. Cztery podstawowe polifenole zawarte w zielonej herbacie to: galusan epigallokatechiny (EGCG), epigallokatechina (EGC), galusan epikatechiny (ECG) i epikatechina (EC). Zieloną herbatę od kilku już lat zaleca się przy dietach odchudzających jako czynnik przyspieszający spalanie tłuszczu. Zauważmy, że w krajach azjatyckich, gdzie pije się bardzo dużo zielonej herbaty niewiele jest otyłych osób. Tę banalną obserwację potwierdzają dane opublikowanego niedawno badania, w którym wzięło udział 118 otyłych Chińczyków, i z którego wynika, że po dwunastu tygodniach spożywania jednej filiżanki dziennie zielonej herbaty – dla celów badania wzbogaconej w katechiny – osiągnięto istotne statystycznie zmniejszenie otyłości brzusznej, otyłości całkowitej i masy ciała.
Z kolei szwedzcy naukowcy przeprowadzili, trwający 10 tygodni, eksperyment na genetycznie zmodyfikowanych myszach z cukrzycą typu 2 (db/db), których dietę wzbogacono o preparat EGCG (TeaVigo) lub o rosiglitazon. W regularnych odstępach czasu badano poziom insuliny i glukozy na czczo oraz masę ciała. Po zakończeniu badania stwierdzono zwiększoną tolerancję na glukozę, a mikroskopowe badanie preparatów trzuski u zwierząt dokarmianych EGCG wykazało zmniejszenie liczby wysepek Langerhansa ze zmianami chorobowymi (statystycznie istotne, aczkolwiek w nieco mniejszym stopniu niż w grupie rosiglitazonu). Można z tego wnioskować, że zarówno EGCG, jak i rosiglitazon w porównywalnym stopniu zmniejszają umieralność komórek β trzustki. Ten eksperyment był jednym z wielu z serii prac nad przeciwcukrzycowymi właściwościami zielonej herbaty prowadzonymi w światowych laboratoriach już od lat 80. Autorzy, zachęceni wynikami, sugerują, że nadszedł czas, aby sprawdzić funkcjonowanie EGCG w badaniach klinicznych. I wygląda na to, że mają rację. Powróćmy do liczb i, nawet bez naukowej ich analizy, porównajmy pewne dane. W Europie, na 738 milionów obywateli przypada ok. 60 milionów osób chorych na cukrzycę, natomiast na prawie półtora miliarda mieszkańców Chin przypada niecałe 21 milionów diabetyków. Proporcje są zaskakujące. Nie wiem, czy istnieją jakiekolwiek oficjalne statystyki dotyczące spożycia zielonej herbaty w Państwie Środka, ale podróżując kilka lat temu po Chinach widziałam, że Chińczycy piją zieloną herbatę jak Europejczycy wodę: 1,5–2 litry dziennie. I zapewne coś w tym jest.
Piśmiennictwo
2. Ortsater H, Grankvist N, Wolfram S, et al. Diet supplementation with green tea extract epigallocatechin gallate prevents progression to glucose intolerance in db/db mice. Nutrition & Metabolism 2012, 9:11 doi:10.1186/1743-7075-9-11.
3. Green tea extract shows anti-diabetic potential: DSM TeaVigo data. www.nutraingredients.com/Research/Green-tea-extract-shows-anti-diabetic-potential-DSM-TeaVigo-data
4. Zhang Y, Yu Y, Li X, et al. Effects of catechin-enriched green tea beverage on visceral fat loss in adults with a high proportion of visceral fat: A double-blind, placebo-controlled, randomized trial. Journal of Functional Foods, Available online 20 January 2012. http://dx.doi.org/10.1016/j.jff.2011.12.010.
