Cukrzyca typu LADA – często mylnie diagnozowana jako cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu LADA (Latent Autoimmune Diabetes in Adults, niekiedy zwana cukrzycą typu 1,5) jest wolno postępującą formą choroby autoimmunologicznej u osób dorosłych i dotyczy ok. 5–10% pacjentów z cukrzycą. Ten termin zaproponował w 1993 roku fiński badacz TiinamaijaTuomi. Pacjenci z LADA wykazują podobną oporność na insulinę jak w przypadku klasycznej cukrzycy typu 2, lecz ich komórki β są znacznie poważniej upośledzone.
Podczas tegorocznego kongresu American Association of Clinical Endocrinologists dr Ankit Shrivastav z Institute of Postgraduate Medical Education and Research (Kalkuta, Indie) powiedział, że młodzi dorośli pacjenci z cukrzycą bez rodzinnej historii cukrzycy typu 2 i u których trudno wyrównać glikemię powinni być systematycznie poddawani testom immunologicznym dla wykazania obecności specyficznych autoprzeciwciał. To stwierdzenie opiera na danych pochodzących od pierwszych 100 pacjentów toczącego się obserwacyjnego badania klinicznego. U 48% z nich stwierdził występowanie LADA. Średnia wieku badanych wynosiła 33 lata, pierwszej diagnozy cukrzycy dokonano u nich w wieku lat 20 i chorowali średnio od sześciu lat. Nie byli otyli (średni BMI wynosił 18,2 kg/m²), a średnia wartość hemoglobiny glikowanej wynosiła 9,6%. U wszystkich przeprowadzono test na występowanie typowych dla cukrzycy przeciwciał. Wiadomo, że u 85–90% osób z cukrzycą typu 1 w chwili wykrycia choroby stwierdza się występowanie przeciwciał przeciwwyspowych (ICA512) i/lub przeciwinsulinowych albo anty-GAD (przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego – GAD), będąch markerami procesu autoimmunologiczego. U 45 badanych wykryto przeciwciała anty-GAD, a u siedmiu – przeciwciała ICA512 (cztery z tych osób posiadały jednocześnie przeciwciała anty-GAD). Co ciekawe, LADA pozytywnie korelowała z krótszym czasem trwania choroby i z negatywną rodzinną historią cukrzycy. Jedynie u 16% pacjentów z LADA znane były rodzinne przypadki cukrzycy w porównianiu z 84% pacjentów bez LADA (p<0,001).
Komentatorzy sesji, na której zaprezentowano wstępne wyniki badania, stwierdzili: „Należy wzmożyć czujność przy stawianiu diagnozy cukrzycy u młodych dorosłych. Spotykamy się z coraz większą ilością przypadków cukrzycy typu 1 u osób starszych i cukrzycy typu 2 u osób bardzo młodych. Jedynym sposobem rozgraniczenia obydwu schorzeń jest przeprowadzenie odpowiednich testów”. Naturalnie, nierealne jest przyjęcie założenia o systematycznym przeprowadzaniu testów immunologicznych (albo i genetycznych, bowiem obecność alleli HLA DQA1-DQB1*0102(3)-*0603(3) świadczy o cukrzycy typu1 a ich brak o LADA) u każdego pacjenta z podejrzeniem cukrzycy. Logiczne wydaje się natomiast wykonanie takich testów u osób z niskim poziomem insuliny endogennej, bez względu na ich wiek. Uniknęłoby się wtedy błędnego leczenia kilkoma lekami, które nie skutkują wyrównaniem cukrzycy, bowiem pacjenci z LADA wcześniej czy później potrzebują zastrzyków z insuliny. Pozostaje kwestia zróżnicowanego podejścia przy leczeniu pewnych grup etnicznych, dodaje dr Shrivastav: „Hinduscy pacjenci słyną z nieopanowanego strachu przed igłą. W ich przypadku jedynym rozwiązaniem pozostaje leczenie środkami doustnymi, nierzadko w kombinacji kilku leków”.
Piśmiennictwo
1. Tuomi T, Groop LC, Zimmet PZ, et al. Antibodies to Glutamic Acid Decarboxylase Reveal Latent Autoimmune Diabetes Mellitus in Adults with a Non-Insulin-Dependent Onset of Disease Diabetes. 1993, 42:359-362; doi:10.2337/diab.42.2.359
2. Pozzilli P and Di Mario U. Autoimmune Diabetes not Requiring Insulin at Diagnosis (Latent Autoimmune Diabetes of the Adult). doi: 10.2337/diacare.24.8.1460 Diabetes Care, August 2001 vol. 24 no. 8 1460-1467.
3. . Progress in the characterization of slowly progressive autoimmune diabetes in adult patients (LADA or type 1.5 diabetes). Exp Clin Endocrinol Diabetes 2001; 109(Suppl 2): S94-S108. DOI: 10.1055/s-2001-18573
