Pielęgniarki z każdego oddziału mogą zetknąć się z pacjentem chorującym na cukrzycę – niezależnie od tego, czy pracują na oddziałach dziecięcych czy też dla dorosłych. W leczeniu i rehabilitacji tych osób uwzględniane są działania dotyczące schorzenia będącego powodem hospitalizacji równolegle z monitorowaniem zagrożenia wystąpienia powikłań cukrzycy oraz edukacją w zakresie kontroli cukrzycy. Pielęgniarka musi zatem posiadać odpowiednią wiedzę na temat leczenia i kontroli cukrzycy oraz obsługi urządzeń do pomiaru glikemii (pompa insulinowa, glukometr) i wiedzę z zakresu stosowania insuliny, aby współpraca z pozostałymi członkami zespołu medycznego zajmującego się leczeniem pacjenta diabetyka była efektywna. Kompetencje zawodowe pielęgniarki są również konieczne do zdobycia zaufania osoby hospitalizowanej chorującej na cukrzycę i wyrobienia w niej poczucia bezpieczeństwa.

Podstawowe zadania wykonywane przez pielęgniarki w odniesieniu do pacjentów hospitalizowanych to kompleksowa pielęgnacja i opieka medyczna w zakresie schorzenia będącego powodem hospitalizacji, nawiązanie kontaktu z pacjentem i zdobycie jego zaufania oraz pomoc w zaadaptowaniu się chorego do warunków szpitalnych i do funkcjonowania poza murami lecznicy po wypisaniu ze szpitala. W przypadku chorych z cukrzycą do tej listy należy dopisać:

- czynny udział w stabilizowaniu cukrzycy oraz w uzyskiwaniu kontroli nad chorobą;

- edukowanie pacjenta w tematyce cukrzycy;

- pomoc w wyrobieniu u chorego nawyku systematycznej samokontroli i skutecznej samoopieki z ukierunkowaniem na uzyskanie prawidłowych wartości indywidualnych wskaźników wyrównania cukrzycy.

Pacjent z cukrzycą musi być przekonany, że cały personel medyczny na oddziale ma tylko jeden cel: przywrócić mu utraconą równowagę zdrowotną oraz pomóc w powrocie do normalnego życia. Aby móc skutecznie leczyć oraz edukować, trzeba zdobyć zaufanie pacjenta. Pielęgniarka zyskuje je przez wykonywanie przynależnych jej obowiązków w sposób profesjonalny, ale pełen empatii, życzliwości i otwartości w odniesieniu do pacjenta. Ważne jest, aby rozumieć, że hospitalizowany pacjent często czuje się przytłoczony faktem, iż do istniejącej już choroby przewlekłej w postaci cukrzycy dołączyło jeszcze inne schorzenie. Ponadto pacjent często czuje się sfrustrowany tym, że podczas pobytu w szpitalu znajduje się w zupełnie obcym dla siebie otoczeniu i jest pozbawiony możliwości pełnienia swojej dotychczasowej roli społeczno-zawodowej. To sprawia, że o ile tylko jest w stanie zupełnie świadomie odbierać sytuację, w której się znalazł, nie zawsze chętnie współpracuje podczas prób nawiązania z nim kontaktu czy zdobycia zaufania, podejmowanych przez pielęgniarkę. Tu potrzebna będzie pielęgniarce umiejętność trafnej oceny stanu psychofizycznego chorego oraz umiejętność skutecznego komunikowania się z pacjentem i z jego rodziną. Należy mówić zrozumiale, w sposób życzliwy, operując słownictwem dopasowanym do możliwości odbiorczych rozmówcy oraz nie ukrywać prawdy (nawet jeśli diagnoza i rokowanie nie są korzystne). Jeśli pacjent chorujący na cukrzycę znalazł się w szpitalu z powodu schorzenia innego aniżeli powikłanie cukrzycy, konieczne jest przekazanie informacji dotyczącej opieki w chorobie będącej powodem hospitalizacji i zwrócenie uwagi pacjenta/jego bliskich na aspekt związany z koniecznością kontroli cukrzycy. Pacjent i jego rodzina muszą być świadomi, że sukces w leczeniu chorego z cukrzycą zależy nie tylko od dobrze dobranej terapii schorzenia, które jest powodem hospitalizacji, ale także od rygorystycznie przestrzeganej kontroli cukrzycy.

Do zadań pielęgniarki należy także aktywizowanie chorego do współpracy z personelem medycznym – dobre efekty przynosi chwalenie pacjenta z cukrzycą za podejmowane przez niego wysiłki w utrzymaniu kontroli nad tą chorobą.

Cukrzyca sprzyja powstawaniu zakażeń i stanów zapalnych oraz powstawaniu odleżyn – te ostatnie dotyczą głównie osób dorosłych. Zatem czynności pielęgnacyjne wykonywane przez wykwalifikowany personel podczas opieki nad hospitalizowanym chorym z cukrzycą to jeden z najważniejszych aspektów pracy pielęgniarek z tym typem pacjentów. Właściwa pielęgnacja oraz edukacja pacjenta chorującego na cukrzycę, realizowane w warunkach szpitalnych, zapobiegają przedłużaniu terapii mogącej skutkować powstawaniem trudnych do leczenia stanów zapalnych i zakażeń. Zjawiska te mogą bowiem obniżyć efekty terapii stosowanych podczas hospitalizacji, ukierunkowanych na leczenie choroby innej aniżeli cukrzyca – tej, która była przyczyną przyjęcia do szpitala. Szczególnie istotna jest pielęgnacja pacjentów przewlekle lub obłożnie chorych, spędzających w łóżku większość czasu, oraz pielęgnacja pacjentów niepełnosprawnych.

Szczególnie dużo czynności pielęgniarskich wymagają dwie grupy osób hospitalizowanych: pacjenci ze świeżo rozpoznaną cukrzycą oraz chorzy z cukrzycą zaburzoną. Są to czynności związane z typową pielęgnacją osoby przyjętej do szpitala ze zwróceniem szczególnej uwagi na prewencję zakażeń, a także ustawiczne monitorowanie glikemii i edukacja pacjenta.

- dbanie o dostarczanie choremu odpowiedniej ilości płynów do nawilżania ciała od wewnątrz, aby zapobiegać odwodnieniu

- prowadzenie bilansu dobowego ilości wydalanego moczu, zbiórek dobowych moczu

- wykonywanie czynności z zakresu utrzymania higieny osobistej  u osób, które są niesamodzielne fizycznie

- ochrona skóry ciała hospitalizowanego pacjenta przed uszkodzeniem i otarciami oraz monitorowanie kondycji skóry, szczególnie w okolicach fałd skórnych

- utrzymanie w czystości łóżka i szafki, które zajmuje chory na cukrzycę pacjent

- pomoc przy skrupulatnym przestrzeganiu zasad higieny oraz systematycznym wykonywaniu toalety: częste mycie ciała, przywracanie właściwego pH skóry poprzez stosowanie odpowiednich maści, kremów do nacierań

- zapobieganie zakażeniom stóp: pedantyczne wręcz dbanie o czystość stóp i paznokci w palcach nóg, zwracanie uwagi pacjenta na dokładne osuszanie skóry pomiędzy palcami stóp, zalecanie mu noszenia wygodnego obuwia z naturalnych, przewiewnych materiałów. 

 

W zależności od stanu zdrowia pacjenta, stopnia jego samodzielności oraz świadomości, zabiegami higienicznymi zajmuje się personel medyczny albo też sam pacjent. Pacjentów chorujących na cukrzycę, którzy są świadomi i samodzielni, należy informować o tym, że profilaktyka zakażeń w ich przypadku ma szczególne znaczenie, ponieważ z powodu cukrzycy są bardziej od innych chorych podatni na wystąpienie zakażeń; muszą też wiedzieć, że zakażenia mają u nich cięższy przebieg niż u innych chorych i istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań. Te same informacje pielęgniarka powinna przekazać bliskim pacjenta.

 

Szczególnej uwagi podczas pobytu w szpitalu wymagają dzieci. Bardzo boją się one rozstania z bliskimi i pobytu wśród obcych ludzi i w nowym otoczeniu. Ich wiara w siebie może ulec zachwianiu. Jeśli dziecko choruje na cukrzycę, a przyczyną hospitalizacji jest schorzenie inne niż ta właśnie choroba, młody pacjent z powodu strachu, niepewności oraz stresu może zaniedbać systematyczną kontrolę cukrzycy lub całkiem jej zaniechać. Zadania dla pielęgniarki, poza czynnościami pielęgnacyjnymi i medycznymi, w przypadku dziecka chorującego na cukrzycę to:

- zdobyć jego zaufanie – co umocni poczucie bezpieczeństwa młodego pacjenta i umożliwi dobrą współpracę podczas leczenia; pielęgniarka powinna pamiętać, że przekazuje swoim podopiecznym informacje poprzez komunikację werbalną i pozawerbalną, przy czym dzieci są silnie wyczulone na sygnały przekazywane poprzez mowę ciała

- kontrolować cukrzycę i monitorować, czy jej podopieczny systematycznie dba o utrzymanie prawidłowych wartości wskaźników wyrównania cukrzycy;

- edukować dzieci oraz ich opiekunów w zakresie cukrzycy, a także wyjaśniać konieczność stałej kontroli tej choroby i profilaktyki zakażeń podczas starań o powrót dziecka do zdrowia – również w sytuacji, kiedy młody diabetyk trafił do szpitala z powodu schorzenia innego aniżeli cukrzyca.

Jednym z zadań pielęgniarki jest aktywizowanie młodego pacjenta z cukrzycą do współpracy w sprawowaniu kontroli nad chorobą oraz zachęcanie go do udziału w zajęciach edukacyjnych i relaksujących, odbywających się pod okiem doświadczonych animatorów na terenie oddziału. Warto mieć na uwadze fakt, że dzieci lubią pochwały i dostrzeganie podejmowanych przez nie działań; starają się również unikać rzeczy nieprzyjemnych. Z tego względu należy młodych pacjentów chwalić za to, że pomimo hospitalizacji nadal systematycznie kontrolują cukrzycę, a także wyjaśniać, dlaczego tak duże znaczenie ma w przypadku cukrzycy zachowanie higieny oraz profilaktyka zakażeń – szczególnie, jeśli młody pacjent z cukrzycą znalazł się w szpitalu z powodu urazu lub przebył zabieg chirurgiczny

 

Hospitalizowany pacjent z cukrzycą (niezależnie od tego, czy jest to osoba dorosła, czy też dziecko), gdy ma zaufanie do opiekującego się nim personelu medycznego, czuje się bezpiecznie, zyskuje wiarę w siebie i dobrze współpracuje. W każdym przypadku hospitalizacji chorego z cukrzycą podstawą jego udanej współpracy z pielęgniarką jest nawiązanie kontaktu oraz dobra komunikacja na linii personel medyczny – pacjent/jego opiekunowie. Pielęgniarka powinna dążyć do tego, aby pacjent i jego opiekunowie dzięki uzyskanym informacjom wiedzieli, że cukrzyca nie stanowi przeszkody w powrocie do zdrowia i w przeprowadzeniu skutecznej rehabilitacji po hospitalizacji; pod warunkiem pamiętania, że jest to choroba przewlekła oraz świadomości, że konieczne jest sprawowanie nad nią stałej kontroli.