Alkohol obniża wskaźnik przeżywalności u chorych na cukrzycę typu 1
Niedawno
opublikowane doniesienie fińskich naukowców pod kierunkiem profesora
Per-Henrika Groopa zwraca uwagę świata medycznego na efekty konsumpcji alkoholu
przez osoby ze stwierdzoną cukrzycą typu 1. Doniesienie opracowano na
podstawie wyników dużego badania obserwacyjnego, w którym wzięło udział
17 306 Finów chorych na cukrzycę typu 1 zdiagnozowaną w latach
1970–1999 [1]. Głównym celem badania była obserwacja występowania śmiertelności
u pacjentów z cukrzycą typu 1 zdiagnozowaną wcześnie (w wieku
0–14 lat) i późno (15–29 lat). Zauważono, że na przestrzeni 30 lat, w grupie
„młodych” chorych na cukrzycę wskaźnik przeżywalności znacznie się podwyższył,
natomiast dwukrotnie spadł w grupie pacjentów „starszych”. Istotną
przyczyną wzrostu śmiertelności w tej grupie okazał się alkohol, który był
sprawcą 39% zgonów zaobserwowanych podczas pierwszych 20 lat trwania
choroby. Ta obserwacja odzwierciedla sytuację populacji ogólnej, w której
w ostatnich latach spożycie alkoholu wzrosło do tego stopnia, że liczba
zgonów spowodowana chorobami wynikającymi z nadmiernego spożycia alkoholu
przekroczyła liczbę zgonów z powodu choroby niedokrwiennej serca [2].
O ile
sporadyczne spożycie alkoholu podczas posiłków może korzystnie podwyższać
poziom cukru we krwi, o tyle jego regularna i nadmierna konsumpcja
powoduje spadek poziomu cukru, niebezpieczny dla zdrowia [3]. Wiadomo
bowiem, że odpowiedni poziom cukru jest niezbędny do prawidłowego
funkcjonowania mózgu. W przypadku hipoglikemii organizm dąży do dostarczenia
mózgowi energii wykorzystując dwa podstawowe mechanizmy, jakimi są
glikogenoliza i glukoneogeneza. Zapasy glikogenu z wątroby
wystarczają na ok. 2 dni [4], w sytuacji, kiedy osoba pijąca nie
spożywa wystarczającej ilości posiłków. Glukoneogeneza i metabolizm
alkoholu mają miejsce w wątrobie, lecz alkohol hamuje proces glukoneogenezy
zamykając w ten sposób drugą linię obrony przed hipoglikemią. Dodatkowo,
alkohol obniża czujność pacjenta. Może on nie zauważyć typowych objawów
hipoglikemii, jakimi są nadmierne pocenie się, osłabienie, dreszcze,
przyspieszone bicie serca. Co istotne, u chorych na cukrzycę typu 1 ponowne
osiągnięcie prawidłowego poziomu cukru jest znacznie opóźnione. Wszystkie te
trzy elementy prowadzą do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych i komplikacji
cukrzycy. Poza kwasicą ketonową, stanowiącą jedno z typowych powikłań
cukrzycy typu 1, u osób chorych na cukrzycę nadużywających alkoholu dochodzi
do różnego typu zaburzeń gospodarki lipidowej, takich jak: podwyższenie poziomu
triglicerydów, obniżenie poziomu cholesterolu frakcji LDL i podwyższenie
poziomu cholesterolu frakcji HDL. Na ogół niski poziom cholesterolu LDL zmniejsza
ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego lub udaru mózgu. Jednak u osób
nadużywających alkoholu biologiczne funkcje tej frakcji cholesterolu ulegają
niekorzystnym zmianom, którym dodatkowo towarzyszy obniżenie poziomu witaminy E,
co razem wywiera długoterminowy niekorzystny efekt na pracę serca.
Lista
groźnych dla zdrowia komplikacji wynikających z nadmiernego spożywania
alkoholu przez osoby chore na cukrzycę typu 1 jest długa; liczby mówią
same za siebie, a fińskie badanie wyraźnie odzwierciedla ogólne, populacyjne
trendy.
Piśmiennictwo
1. Harjutsalo, V., Forsblom, C., Groop, P.H. Time trends in mortality in
patients with type 1 diabetes: nationwide population based cohort study. BMJ
2011;343:d5364
2. http://www.gponline.com/News/article/1090159/diabetes-progress-hindered-rising-alcohol-deaths/
3. http://diabetes.webmd.com/drinking-alcohol
4. Emanuele, N. V., Swade,
T. F., Emanuele, M. A. Consequences of alcohol use in diabetics. Alcohol Health
Res World. 1998;22(3):211-9
