Nie ma złotego środka – kluczem do sukcesu odrębna dieta dla każdego pacjenta
Cukrzyca typu 2 może ujawnić się u każdego z nas. Istnieją naturalnie grupy tzw. ryzyka, bardziej zagrożone cukrzycą niż inne: osoby otyłe, nieaktywne fizycznie, starsze, z rodzinną historią cukrzycy. Kiedy cukrzyca zostanie zdiagnozowana, lekarz tłumaczy pacjentowi na czym polega choroba i jakie niesie ze sobą zagrożenia. Przepisuje odpowiednie leki, zaleca ruch i sugeruje zdrową dietę. Wszystkie zalecenia mają na celu obniżenie poziomu glukozy we krwi. Pacjent dostaje broszurkę opisującą produkty dozwolone i te zakazane, albo podlegające ograniczeniom. I nagle okazuje się, że wielu rzeczy mu jeść nie wolno, że dieta staje się uboższa o to, co lubił, a bogatsza w to, czego nie jadał albo jadał rzadko. W efekcie samopoczucie się pogarsza, bo jedzenie, poza tym że jest niezbędne, stanowi niewątpliwie jedną z podstawowych przyjemności życia. A zewsząd słychać, że jedni diabetycy jedzą, od czasu do czasu, tłuste potrawy, a inni nie zarzucili słodyczy. Jaka powinna być wobec tego dieta pacjenta z cukrzycą typu 2? Otóż odpowiedź jest trudna a jednocześnie prosta – nie ma jednej diety. Każda z nich, czy to dieta śródziemnomorska, czy uboga w węglowodany albo tłuszcze, jest dobra pod warunkiem, że pozwala zachować poziom glukozy we krwi w granicach normy i obniżyć wagę ciała o 5–10%. Diety mogą być ciekawe, smaczne i w dalszym ciągu zapewniać możliwość osiągnięcia postawionego celu: wyrównania stężenia glukozy i spadku wagi. Ann Albright, odpowiedzialna za dział cukrzycy w Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób w Atlancie (CDC), mówi: „Przede wszystkim osoby z cukrzycą powinny korzystać z porad doświadczonego dietetyka. Jeśli dostaną listę produktów, które wolno im jeść, bez żadnych dodatkowych wskazań, może się okazać, że te produkty im nie smakują, więc plany zdrowego żywienia zakończą się porażką i podjadaniem w sekrecie”.
Generalnie, należy wybierać produkty zdrowe, ale sporadyczne odstępstwa nie powinny nikomu zaszkodzić. Należy brać pod uwagę naturalne preferencje pacjenta. Jednym pasuje dieta niskotłuszczowa, innym – uboga w cukry. Nie należy oczekiwać od pacjenta perfekcji i bezwzględnego poddania się reżimowi kalorii i wymienników węglowodanowych.
Stowarzyszenia diabetologiczne proponują ogólne wytyczne dotyczące spożywania węglowodanów i doradzają pacjentom ograniczenie ich do ok. 45–60 g w jednym posiłku. Ale jedni pacjenci potrzebują ich więcej, inni mniej i należy wziąć to pod uwagę. Uważa się, że talerz diabetyka powinien składać się w połowie z bezskrobiowych warzyw, w jednej czwartej z pełnych zbóż w dowolnej formie i w jednej czwartej z białek. Produkty, których należy unikać to skoncentrowany cukier (cukierki, bardzo słodkie ciastka), słodzone napoje gazowane i soki owocowe, ponieważ są one powodem nagłych skoków glikemii. Ostrzejsze restrykcje dotyczą pacjentów z cukrzycą insulinozależną, natomiast pacjenci z cukrzycą typu 2 mają w tym zakresie nieco więcej swobody.
A co można i należy jeść? Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne przygotowało listę dziesięciu superproduktów. Oto one:
· jagody – bogate w żelazo, antyoksydanty i błonnik,
· owoce cytrusowe – zapewniają dzienną dawkę wit. C,
· pełnoziarniste zboża – naturalnie bogate we wszystkie składniki odżywcze, jakie tylko ziarno może posiadać,
· orzechy – pożywne i zawierają kwasy tłuszczowe omega-3,
· odtłuszczone mleko i jego przetwory –nieocenione źródło wapnia i witaminy D,
· ryby – kolejne źródło kwasów tłuszczowych omega-3,
· pomidory – pod każdą postacią dostarczą witamin C i E oraz żelaza,
· fasola – pół szklanki fasoli stanowi białkowy równoważnik ok. 30 g mięsa,
· ciemnozielone warzywa liściaste – szpinak, kapusta włoska, jarmuż są niskokaloryczne, można je jeść praktycznie bez ograniczeń.
Należy jednak pamiętać, że cukrzyca jest chorobą postępującą bez względu na stopień zdyscyplinowania pacjenta, dlatego dieta też powinna ulegać ewolucji i niezbędnym modyfikacjom.
Piśmiennictwo
