Cukrzyca przyspiesza zaburzenia pamięci u starszych osób
Wyniki nowego badania opublikowane we wrześniowym wydaniu Archives of Neurology, a dla internautów dostępne już w czerwcu br., wskazują, że starsze osoby z cukrzycą częściej doznają osłabienia funkcji zapamiętywania niż osoby w tym samym wieku bez cukrzycy.
Dawniejsze badania sugerowały już związek cukrzycy z zaburzeniami pamięci i funkcji poznawczych, łącznie z chorobą Alzhaimera. Jednak do tej pory nie udało się tego związku udowodnić.
Najnowsze badanie Kristine Yaffe z Wydziału Psychiatrii UCSF (University of California San Francisco) wykazuje, że starsze osoby ze słabo kontrolowaną cukrzycą osiągają znacznie gorsze wyniki w testach pamięciowych niż osoby bez cukrzycy. W prospektywnym badaniu trwającym 10 lat wzięło udział 3069 starszych osób (średnia wieku 74,2 roku; 42% Afroamerykanów, 52% kobiet). Przy kwalifikacji do badnia i regularnie podczas jego trwania (po trzech, pięciu, ośmiu i dziesięciu latach) uczestnicy rozwiązywali testy MMMS (Modified Mini-Mental State Examination) i DSST (Digit Symbol Substitution Test). MMMS pozwala ocenić takie funkcje jak: orientacja w czasie i miejscu, zapamiętywanie, koncentracja, funkcje językowe, powtarzanie (pacjent jest proszony o powtórzenie zdania), wykonywanie złożonych poleceń podanych ustnie lub na piśmie oraz zdolności wzrokowo-przestrzenne. Wyniki oceniane są w skali 0–100. Test DSST pozwala zbadać uwagę pacjenta, spowolnienie psychoruchowe i zdolności wykonawcze prostych zadań. Wynik testu oblicza się jako całkowitą liczbę prawidłowo wykonanych elementów testu w ciągu 90 sekund; przy czym maksymalny wynik wynosi 90. Na początku badania 23,4% (717) osób miało udokumentowaną cukrzycę, a u 159 osób rozwinęła się ona w ciągu 10 lat. Wstępne wyniki testów okazały się niższe u chorych na cukrzycę niż u osób bez cukrzycy (MMMS: 88,8 v. 90,9; DSST:32,5 v. 36,3, odpowiednio, p=0,001 dla obydwu testów). W końcowej analizie statystycznej brano pod uwagę także dodatkowe zmienne, takie jak: wiek, rasę, płeć, poziom wykształcenia i codzienne spożycie alkoholu.
Osoby z cukrzycą wykazały gorsze wyniki testów na początku badania niż osoby bez cukrzycy. Pacjenci, u których cukrzyca rozwinęła się dopiero w trakcie badania również wykazali gorsze wyniki niż osoby zdrowe, jednak różnica nie osiągnęła istotności statystycznej. Natomiast uczestnicy badania z wyższymi wartościami hemoglobiny glikowanej mieli wyraźnie gorsze wyniki testów, co wskazuje na związek kontroli stężenia glukozy z funkcjami poznawczymi. Wyniki potwierdzają spostrzeżenia z poprzednich badań z młodszymi (43–70 lat) i starszymi (powyżej 60 lat) uczestnikami.
Hiperglikemia uznawana jest od dłuższego czasu za czynnik mający wpływ na obniżenie czynności poznawczych w cukrzycy. Między innymi z tego względu ADA (American Diabestes Association) poleca utrzymanie stężenia hemoglobiny glikowanej poniżej 7% w celu zapobieżenia komplikacjom naczyniowym. Nieznane są, jak dotąd, mechanizmy stojące u podstaw związku hiperglikemii i osłabienia czynności poznawczych, ale autorzy wspomnianego badania uważają, że mogą one być wynikiem nadmiernego gromadzenia końcowych produktów procesu glikacji, stanów zapalnych czy mikroangiopatii. Nie należy także lekceważyć hipoglikemii, którą niektóre badania również wiążą z demencją. Wydaje się, że osoby starsze należy szczególnie uwrażliwić na istotę dokładnego monitorowania stężenia cukru we krwi.
Piśmiennictwo
1. Yaffe K, Falvey C, Hamilton N et al. Diabetes Glucose Control and 9-Year Cognitive Decline Among Older Adults without Dementia. Arch Neurol. Vol. 69 (No 9) Sept. 2012.
4.Ruis C, Biessels GJ, Gortar KJ et al. Cognition in early stage of type 2 diabetes. Diabetes Care. 2009;32(7):1261-1265.
5. Nooyens AC, Baan CA, Spijkerman AM et al. Type 2 diabetes and cognitive decline in middle-aged men and women: the Doetinchem Cohort Study. Diabetes Care. 2010;33(9):1964-1969.
