Wśród czynników wpływających na szybkość wchłaniania insuliny wymienia się te, które związane są z podawanym hormonem i iniekcją oraz czynniki związane z pacjentem. Wymienić należy tu miejsce wstrzyknięcia insuliny oraz głębokość iniekcji, stężenie hormonu w preparacie, objętość każdego z podań i skład preparatu, charakterystykę konstytucji ciała pacjenta, obecność przeciwciał przeciwinsulinowych, przepływ krwi w tkankach. Do czynników, które zmniejszają wrażliwość na insulinę zaliczane są m.in. otyłość, otłuszczenie tkanek okolic brzusznych, brak regularnego wysiłku fizycznego, używki takie jak kofeina i alkohol, posiłki przyjmowane o różnych porach, źle skomponowana dieta z dużą ilością tłuszczu i węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym, współistniejące choroby (np. ciężka infekcja czy zespół policystycznych jajników) oraz przyjmowanie niektórych leków (np. sterydów). Z kolei zwiększenie wrażliwości na insulinę, czyli zmniejszenie insulinooporności, jest warunkowane takimi czynnikami jak:

·       uregulowany tryb życia i dobrze skomponowany jadłospis, z uwzględnieniem pokarmów o korzystnym dla zdrowia chorych na cukrzycę indeksie glikemicznym i stałych pór przyjmowania posiłków,

·       leki, np. biguanidy i tiazolidinediony oraz ich pochodne – glitazony,

·       wysiłek fizyczny,

·       związki wanadu.

Bywa, że pomimo znajomości meritum tematu dotyczącego działania insuliny, pacjenci sygnalizują różne kłopoty pojawiające się podczas insulinoterapii. Jak się później okazuje, przyczyna problemów mogła być banalna, a pacjent nie zdawał sobie sprawy, że postępuje niewłaściwie lub też nie skojarzył pewnych, wydawać by się mogło, oczywistych faktów. I tu pojawia się istotne zadanie dla pielęgniarek, które będzie polegać na edukowaniu pacjentów o czynnikach wpływających na szybkość wchłaniania insuliny i wyjaśnianiu chorym zależności między przyczyną a skutkiem. Wiedzę tę powinno się przekazywać w sposób przystępny dla pacjenta, dostosowany do jego możliwości odbiorczych i wieku, ilustrując informacje przykładami sytuacji, z którymi pacjent może mieć styczność, a które mogą w poważny sposób wpłynąć na zmianę szybkości wchłaniania insuliny lub modyfikować wrażliwość komórek na ten hormon.

Pacjentowi powinno zwrócić się szczególną uwagę na fakt, że nawet jeśli należy do grupy osób z ustabilizowaną cukrzycą, stabilność ta nie jest stanem niezmiennym i mogą pojawić się w życiu zdarzenia skutkujące nagłą hipo- lub hiperglikemią; mogą również zadziałać określone czynniki, które zmienią insulinooporność komórek chorego na cukrzycę. I nie muszą to być wcale czynniki wyjątkowe. Wręcz przeciwnie – do wystąpienia stanów niedocukrzenia lub nadmiaru cukru we krwi mogą przyczynić się czynniki błahe, takie, z którymi ma się kontakt na co dzień. Dlatego każdy chory na cukrzycę powinien być świadomy możliwości wystąpienia takich zdarzeń, wiedzieć, pod wpływem jakich czynników mogą pojawić się stany hipo- lub hiperglikemii, umieć skojarzyć związek przyczynowo-skutkowy i zawczasu zapobiec wystąpieniu kłopotów. Pacjent musi też mieć świadomość, że dynamika działania insuliny endogennej oraz insulin egzogennych może być różna – zależy to od rodzaju preparatu insulinowego.

 

·       Ciepło rozszerza naczynia krwionośne i przyspiesza szybkość krążenia krwi (upał, ciepła woda, gorączka). Z tego względu stany niedocukrzenia mogą pojawić się, kiedy zbyt szybko po wstrzyknięciu insuliny weźmie się ciepłą kąpiel lub prysznic albo też skorzysta z jacuzzi czy sauny. Zaleca się, by toaletę ciała wykonywać przed podaniem nocnej insuliny. Szybkość wchłaniania insuliny wzrośnie również podczas infekcji przebiegającej z gorączką lub podczas kąpieli słonecznej. I odwrotnie: chłodna kąpiel spowolni wchłanianie hormonu.

·       Masaż okolicy, w której dokonano iniekcji insuliny, lub stosowanie maści rozgrzewających  sprzyjają szybszemu wchłanianiu hormonu, zaś ochłodzenie okolicy wstrzyknięcia opóźni  wchłanianie insuliny.

·       Wysiłek fizyczny to ważny element leczenia cukrzycy – szczególnie zalecane są ćwiczenia aerobowe. Trzeba jednak pamiętać, że gimnastyka zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, a zbyt intensywny wysiłek może prowadzić do zbyt szybkiego wchłaniania insuliny.

·       Szybkość wchłaniania insuliny zależy od miejsca wstrzyknięcia – najszybciej wchłania się ona z brzucha, nieco wolniej z przedramion, a najwolniej z pośladków i ud. Na zmniejszenie szybkości wchłaniania insuliny ma wpływ występowanie lipodystrofii poinsulinowej, polegającej na pojawianiu się przerostów, zwłóknień i zaników tkanki tłuszczowej podskórnej, oraz hipertrofii poinsulinowej, której objawem są zgrubienia powstające w miejscach wstrzyknięć. Zmieniona tkanka charakteryzuje się gorszym ukrwieniem, a co za tym idzie – gorszym wchłanianiem insuliny. By nie dopuścić do powstawania tego typu nieprawidłowości tkankowych oraz by zapewnić stałą szybkość wchłaniania hormonu, miejsca wstrzyknięć powinno się zmieniać.

·       Nieuregulowany tryb życia, niestałe godziny spożywania posiłków oraz źle skomponowana dieta mają bardzo zły wpływ na zdrowie chorych na cukrzycę. Otyłość wynikająca ze spożywania dużej ilości węglowodanów oraz tłuszczów sprzyja występowaniu insulinooporności, czyli zmniejszenia wrażliwości na insulinę. Wynika to z faktu, że komórki narażone na bardzo częsty lub nawet stały kontakt z insuliną, stają się coraz mniej wrażliwe na działanie hormonu. Szczególnie niebezpieczna dla kondycji organów wewnętrznych i dla zdrowia ogólnego jest otyłość brzuszna. Na wzrost insulinooporności może też wpływać chroniczna bezsenność. Dobowy rytm pacjent powinien więc uregulować i ściśle przestrzegać godzin przyjmowania posiłków, przy czym w diecie powinno znajdować się jak najwięcej produktów o niskim indeksie glikemicznym. Dzięki temu zapobiega się gwałtownemu skokowi stężenia glukozy we krwi i można skuteczniej kontrolować poziom cukru w organizmie. Zalecane jest wprowadzenie do menu żywności wartościowej dla ustroju, które – jak wynika z doniesień - uwrażliwiają komórki na działanie insuliny.

·       W przypadku zmiany preparatu insulinowego lub zmiany rodzaju insuliny, trzeba zwracać uwagę na stężenie substancji czynnej w preparacie oraz na wskazane dawki. Pacjent musi też wiedzieć, w jaki sposób i kiedy można mieszać lub wstrzykiwać dwa różne rodzaje insulin, by zapewnić optymalną szybkość wchłaniania takich preparatów, oraz mieć świadomość, że dodatek ludzkiej rekombinowanej hialuronidazy szybko zwiększa dyspersję insuliny i jej wchłanianie.

·       Na szybkość wchłaniania insuliny oraz na stopień insulinooporności mają wpływ niektóre leki. Z tego powodu pacjent musi pamiętać, by każdego specjalistę poinformować o tym, że choruje na cukrzycę, a z diabetologiem skonsultować się w celu wypracowania właściwego schematu przyjmowania insuliny, dopasowanego do zleconych leków.

·       Przyspieszone wchłanianie insuliny obserwuje się przy atopowym zapaleniu skóry.

·       Ze słabszym wchłanianiem insuliny muszą liczyć się palacze oraz amatorzy kawy – nikotyna i kofeina powodują spadek wrażliwości komórek na ten hormon.