Praca zawodowa z FIT
Praca zawodowa jest wielką wartością. Dla osób cierpiących z powodu chorób przewlekłych ma wręcz znaczenie terapeutyczne – umacnia poczucie własnej wartości, pomaga znaleźć miejsce w społeczeństwie i ułatwia nawiązywanie znajomości. Osoby chorujące na cukrzycę nie tylko mogą, ale nawet powinny podejmować pracę zawodową. Przy wyborze zawodu, a następnie miejsca pracy należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach i zasadach.
Wybór zawodu
Młoda osoba podejmująca decyzję o wyborze zawodu, a chorująca już na cukrzycę, powinna być świadoma pewnych ograniczeń.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne dzieli te ograniczenia na dwie grupy. Po pierwsze – z uwagi na konsekwencje ewentualnej hipoglikemii nie należy podejmować pracy w zawodach wymagających ciągłej koncentracji, gdzie nawet chwilowe wyłączenie świadomości może mieć katastrofalne skutki. Dotyczy to głównie zawodów związanych z transportem (przewóz osób, dużych ładunków, lotnictwo, kolejnictwo), zawodów mundurowych, także takich, w których praca wiąże się ze zwiększonym ryzykiem (praca na wysokościach, w wysokich temperaturach, górnictwo). Po drugie – należy zawsze brać pod uwagę możliwość wystąpienia późnych powikłań cukrzycy, które mogą doprowadzić do przedwczesnego wyłączenia z pewnych zawodów. Dotyczy to np. profesji wymagających dobrego wzroku i precyzji (zegarmistrz, krawcowa itp.). Podejmując dopiero decyzję o dalszym kształceniu zawodowym warto też pamiętać, że są zawody, w których osoba z cukrzycą może pracować, ale ich wykonywanie w znaczący sposób może utrudniać właściwą kontrolę choroby. Dotyczy to np. zwodów związanych z przygotowywaniem posiłków (kucharz, cukiernik), bo sprzyjają one coraz częstszym odstępstwom od diety. Niekorzystna jest też praca wymagająca wyłącznie pozycji siedzącej, szczególnie u osób, które na co dzień nie uprawiają regularnego wysiłku fizycznego. Również praca w systemie zmianowym może powodować pewne problemy z wyrównaniem cukrzycy.
Cukrzyca rozpoznana u osoby czynnej zawodowo
W przypadku pracy w zawodzie, który jest niewskazany dla osób chorujących na cukrzycę, konieczne może się okazać przekwalifikowanie lub przeniesienie na inne stanowisko, na którym możliwe będzie wykorzystanie dotychczasowych kwalifikacji, wiedzy i umiejętności. Ostateczną decyzję w tej kwestii podejmuje specjalista medycyny pracy na podstawie opinii prowadzącego diabetologa, stanu pacjenta i jego sytuacji życiowej. Konieczna może się okazać zmiana godzin pracy, szczególnie gdy odbywa się ona w systemie zmianowym, a praca w godzinach nocnych będzie w znaczący sposób wpływać na wahania poziomu glikemii. Dzisiaj jednak także praca związana z nieregularnym czasem pracy, wymagająca dużej mobilności i dyspozycyjności nie stanowi już tak dużego problemu. Mamy do dyspozycji insuliny analogowe szybko działające i analogi bezszczytowe, stosowane chociażby w systemie FIT. Wprowadzenie insulinoterapii daje większą elastyczność co do doboru pór i składu posiłków, a także czasu pracy.
Chory na cukrzycę w miejscu pracy
Osobie z cukrzycą bardzo często towarzyszy lęk przed ujawnieniem swojej choroby współpracownikom. Wydaje się, że częściej dotyczy to pacjentów leczonych insuliną. Konieczność oznaczania glikemii, widok nawet małej kropelki krwi, wykonywanie iniekcji z insuliny – wszystko to wydaje się być krępujące dla samego pacjenta, a dla otaczających osób odstraszające. Jest to jednak postawa absolutnie niewłaściwa. Odpowiednia kontrola u pacjenta z cukrzycą jest sprawą priorytetową i nie wolno z powodu wstydu lub strachu pomijać dawek insuliny, unikać oznaczania glikemii i spożywania posiłków w miarę regularnych porach. Pacjent z cukrzycą powinien tak zorganizować swoje miejsce pracy, by mógł w razie potrzeby skontrolować stężenie cukru we krwi, podać sobie insulinę lub spożyć posiłek, przekąskę. Należy przy tym pamiętać o podstawowych zasadach higieny. Przed wszelkimi „zabiegami” należy umyć ręce, a po oznaczeniu stężenia cukru we krwi trzeba uważać, by nie zabrudzić własną krwią otoczenia. Warto też mieć w miejscu pracy przynajmniej jedną zaufaną osobę, która będzie wiedziała o cukrzycy, będzie umiała rozpoznać objawy hipoglikemii, będzie posiadać wiedzę jak w takiej chwili pomóc, a nawet, jeśli wyrazi na to zgodę, nauczy się podawać w razie potrzeby glukagon. Poinformowanie współpracowników o chorobie może mieć istotny wpływ na bezpieczeństwo osoby chorej. Pracodawcom należy uzmysłowić, że pracownik z cukrzycą nie jest gorszy, a wręcz przeciwnie. Właściwe prowadzenie cukrzycy wymaga systematyczności, umiejętności planowania, samodyscypliny, a wszystkie te cechy z powodzeniem mogą być przeniesione na grunt zawodowy, co ułatwi osobie z cukrzycą doskonałe wykonywanie obowiązków. Życzę więc państwu, by praca była zawsze źródłem satysfakcji, a otoczenie właściwie reagowało na państwa chorobę. Cukrzyca jest przecież coraz większym problemem społecznym i może się okazać, że współpracownik stanie się nagle także „współchorującym”.
