Stanowisko Konsultanta Krajowego w dziedzinie diabetologii w sprawie domniemanych negatywnych skutków stosowania insuliny glargine
W dniu
26.06.2009 r. w czasopiśmie naukowym Diabetologia, organie Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad
Cukrzycą (European Association for the
Study of Diabetes, EASD) ukazały się 4 publikacje, w których oceniono
wpływ leczenia insuliną na rozwój nowotworów. W artykułach przeanalizowano
dane pochodzące z rejestrów prowadzonych przez ubezpieczalnie,
obejmujących wielotysięczne grupy pacjentów.
W badaniu
pochodzącym z Niemiec stwierdzono wzrost ryzyka nowotworów proporcjonalny
do dawki insuliny glargine stosowanej w monoterapii (bez skojarzenia
z innymi lekami przeciwcukrzycowymi). W badaniu szwedzkim obserwowano
wzrost ryzyka raka sutka w grupie pacjentek stosujących insulinę glargine w monoterapii.
W kolejnych dwóch analizach, pochodzących ze Szkocji i z Anglii nie
obserwowano wzrostu ryzyka nowotworów u pacjentów, stosujących insulinę
glargine. Publikowane dane nie mogą jednoznacznie rozstrzygnąć kwestii
rzeczywistego związku występowania raka z rodzajem stosowanej insuliny.
Wynika to m.in. z faktu, że liczba stwierdzonych nowotworów była niewielka
w stosunku do wielotysięcznej grupy chorych, których dane analizowano. Nie
można wykluczyć przypadkowej zależności. Jednakże danych tych nie można
zupełnie ignorować. Powstaje pytanie: Jakie znaczenie mają informacje zawarte
w tych naukowych publikacjach dla codziennej praktyki lekarskiej?
Cukrzyca
jest chorobą, w której dochodzi do zaburzenia wielu szlaków
metabolicznych. Stąd niezwykle trudno ocenić na ile powikłania
występujące w czasie choroby spowodowane są samym schorzeniem, a na
ile zastosowanymi lekami.
Prawidłowe
leczenie cukrzycy obejmuje m.in. normalizację stężenia glukozy we krwi,
obniżenie ciśnienia tętniczego i wyrównanie stężenia lipidów. Istnieje
cała gama leków, które pozwalają na uzyskanie wyrównania cukrzycy. W cukrzycy
typu 1 stosowanie insuliny jest jedynym możliwym sposobem leczenia. U chorych
z cukrzycą typu 2 insulina jest zalecana w sytuacji, gdy nie można
uzyskać prawidłowego stężenia glukozy za pomocą diety lub leków doustnych.
Insulina
glargine jest długo działającym analogiem insuliny ludzkiej. Ma podobną siłę
działania do innych preparatów o przedłużonym działaniu. Istnieją
sugestie, że u wybranych chorych stosowanie insuliny glargine może dawać
dodatkowe korzyści. Dotyczy to przede wszystkim chorych z częstymi
niedocukrzeniami, szczególnie nocnymi. Insulina glargine jest lekiem
zarejestrowanym do leczenia cukrzycy na całym świecie, także w Polsce. W
najbliższym czasie stanie się bardziej dostępna dla polskich pacjentów w związku
z refundacją.
Wszystkie
gremia niezależnych, międzynarodowych ekspertów nie zalecają zaprzestania
stosowania insuliny glargine. Biorąc pod uwagę publikowane ostatnio dane należy
rozważyć korzyści i ryzyko stosowania różnych rodzajów insulinoterapii.
Prezentowane w czasopiśmie Diabetologia
badania wskazują na możliwe, choć nie do końca pewne, dodatkowe ryzyko
występowania nowotworu rocznie u 1‑2 pacjentów na 1000 stosujących
insulinę glargine. Z kolei ten rodzaj insuliny jest pomocny u chorych,
u których dużym problemem są częste niedocukrzenia, bądź szczególnie
chwiejny przebieg choroby.
Obecny
stan wiedzy wskazuje, że leczenie insuliną glargine jest bezpiecznym sposobem
insulinoterapii. Biorąc pod uwagę opublikowane ostatnio dane, należy ten rodzaj
insuliny stosować ze szczególnym rozmysłem u kobiet w okresie
postmenopauzalnym, obciążonych rodzinnie rakiem sutka oraz u chorych
podejrzanych o współistnienie procesu nowotworowego.
Dzięki
postępowi w zakresie leczenia możliwe jest skuteczne leczenie wielu
chorób, które wcześniej powodowały śmierć lub kalectwo. Wprowadzanie nowych,
coraz doskonalszych leków może wywoływać powikłania, które można zidentyfikować
po wielu latach obserwacji wielu tysięcy chorych. Dlatego tak ważne jest
śledzenie na bieżąco informacji naukowych, ich analiza i stosowanie
w codziennej praktyce lekarskiej.
Szczegółowe
omówienie problemu insulinoterapii i ryzyka nowotworów znajduje się na stronie
internetowej Europejskiego Towarzystwa www.easd.org.
